Ulbe

Mbira

Dit zijn de handen van de beroemde mbirabespeler Stella Rambisai Chiweshe uit Zimbabwe en haar mbira, een intrument met verschillend gestemde metalen tongen. Inmiddels is de mbira verder ontwikkeld in Californië door de firma Array.

White 2

White maakte in de jaren dertig vrachtwagens voor elk doel, van kleine bestelwagens voor de melkboer tot trucks met V12-motoren. In 1937 werd een verkenningswagen voor het Amerikaanse leger ontworpen, de M3A1, waarvan uiteindelijk meer dan 20.000 zouden worden gebouwd en die behalve in het Amerikaanse leger ook dienst deden in het Britse, Canadese en Russische leger. De van dezelfde neus voorziene halftrack, de M3 (foto boven) was tot ver na de Tweede Wereldoorlog overal te vinden. De M3 had een  zescylinder Whitemotor met een inhoud van net geen zeseneenhalve liter. Natuurlijk kwamen er derivaten met een andere codering, die ook door andere vrachtwagenfabrieken werden gebouwd.

In 1939/40 construeerde White onder de naam "White Horse". een interessante bestelwagen met een viercylinder luchtgekoelde motor achterin.

Begin 1949 werd onderstaande COE-(cab over engine)-truck geintroduceerd, de cabine kon binnen een halve minuut gekanteld worden.

Ulbe

Soepsteen

                                                                            
                                          "I swear you could taste the chicken en tomatoes

                                           And the Noodles and the marrow bone

                                           But it really wasn't nothin' but some water and patatoes

                                           And the wonderful, wonderful soup stone."

Ik heb dat liedje over "The Wonderful Soup Stone"  geschreven door Shel Silverstein (1930 - 1999) (foto) en het meest bekend in de uitvoering Dr. Hook* altijd als berustend op een fabeltje, een dichterlijke vrijheid van Silverstein beschouwd, tot ik vanmiddag in "Brooks's Readers Second Year"**, een schoolboekje uit 1906 op de volgende regels stuitte: "Did you ever see any one make soup in a wooden kettle? The Indian mother can show you how do do this. She puts meat, wild rice and water into the kettle. Then she takes a heated stone from the fire and drops it in with the food. Another stone is put in, and another, until the water boils and the soup is made."

Die stenen gaan, zeker als ze poreus zijn, op de duur naar hetgeen in de pot gekookt wordt smaken en zullen dus de smaak aan water en aardappelen afgeven.
(Wie de niet (soup)stoned plaatversie van Dr. Hook wil horen,  hier is hij!)

* Dr. Hook and the Medicine Show, Belly Up!  Columbia KC 32270
** Brooks's Reader door Stratton D. Brooks, American Book Company, New York, Cincinnati, Chicago.

Bolshevik

Wie de moeite heeft genomen om te kijken wat ik over Chardon schreef ontmoette ook de regels over "Bolshevik",  een compositie van de heren Moe Jaffe en Nat Bonx (die trouwens nogal vrijmoedig uit het klezmerrepertoire citeerden) uitgevoerd door de Warings Pennsylvanians.

Chardon

Plotseling is Chardon in het nieuws, een dorp ten oosten van Cleveland. Ik ken het redelijk goed, omdat ik er regelmatig gelogeerd heb. Ik heb er ook over geschreven. Wie wil weten wat, typt linksboven Chardon in of clickt hier.

Ulbe

White

De laatste White-personenauto werd op speciale bestelling in 1936 gemaakt, de fabriek in Cleveland was namelijk 18 jaar eerder overgeschakeld op de productie van vrachtwagens. De firma, ontstaan uit een naaimachinefabriek, was al eerder van benzine in plaats van stoom als aandrijvingsbron voor zijn auto's gaan gebruiken. Dat gebeurde rond 1910. Maar de hoogtijdagen voor het merk lagen daarvoor toen de Amerikaanse president Theodore Roosevelt een White gebruikte en Webb Jay met zijn "Whistling Billy" (foto boven) bijna 120 km/u reed.

Onderstaande bestelwagen dateert uit 1902, misschien was het een voorbode voor de periode dat White een beroemd vrachtwagenmerk werd? 

Ulbe

Sigrun Jording

Gister in de namiddag naar het Sigrun Jording Ensemble bestaande uit Sigrun Jording, saxen; Thijs Borsten, piano; Thomas Winter Andersen, bas en Georges du Buy, drums. Plezierig jazzconcert tien minuten lopen van mijn huis.

Ulbe

Ulbe

Odeola

Ze waren er natuurlijk in allerlei soorten: pianola's. Dit is een advertentie voor een Odeola-vleugel uit "L'Illustration" van 3 februari 1923. Dit is een aardig filmpje met een wat simpeler instrument dan in de advertentie is afgebeeld.

Rendabel 3

 

 Ook de in 1895 in Lyon door Marius Berliet opgerichte automobielfabriek Berliet pikte vanaf de vroege jaren twintig een graantje mee in in het railvervoer. Niet dat het bedrijf in het begin van de autoproductie succesvol was, want in 1899 bedroeg het aantal afgeleverde wagens slechts zes. Dat veranderde nadat Audibert-Lavirotte, ook in Lyon, was overgenomen en Emile Lavirotte commercieel directeur  van Berliet werd. 

 

Tot en met 1939 maakte Berliet personenwagens, als laatste de "Dauphine" die de carrosserie kreeg van de Peugeot 402.

Bovenstaande "autorails" is een Berliet BRD 300 van een serie van veertien voor de PLM in 1937 - '38 gebouwde voertuigen. De totale lengte was 22 meter en ze boden oorspronkelijk plaats aan 78 reizigers. Ze werden aangedreven door twee zescylinderdieselmotoren, die samen 300pk leverden en hadden een maximumsnelheid van 110 km/u. De eerste kwam op 28 fabruari 1937 in dienst en in Roanne in depot. In 1938 deden ze dienst tussen Lyon, Saint-Étienne en Clermont-Ferrand. Na de oorlog, in maart en april 1945, onderhielden de BRD 300's de dienst tussen Lyon-Perrache en Parijs-Austerlitz, doordat een aantal bruggen vernield was werd een alternatieve route gereden, een om kwart voor negen 's ochtends uit Lyon vertrokken trein kwam om half tien 's avonds aan in Parijs*. In 1958 waren er nog dertien in dienst, ze reden nog steeds vanuit hetzelfde depot: Roanne.

*12 uur en 45 minuten, de TGV doet het nu in 2 uur en 12 minuten.

MacBark

De heer Ozenfant, altijd al een bijdehand hondje, heeft bedacht, dat hij, nu Opstelten en Bleker zo driftig bezig zijn allerlei richtlijnen uit te vaardigen die alles met identificatie dan wel met dierenwelzijn te maken hebben, zijn originele identiteit dient te voorschijn te toveren: je bent per slot van rekening Schot of niet en de heer Ozenfant  heeft onopgeruimde schijt aan Geert W. en zijn kornuiten wat betreft het verbod op een dubbele nationaliteit. De heer Ozenfant gaat voortaan ook onder de naam Sniff MacBark door het leven. Let wel niet Sniffy of Snuffo want dergelijke absurde troetelnaampjes laat hij graag over aan de cocainesnuivers op Schiphol en andere luchthavens. Niet dat de Sniffy's en Snuffo's daar zelf alternatieve genotsmiddelengebruikers zijn, maar meer  handlangerige opspoorderstypes. MacBark kijkt daar met afgrijzen op neer, je moet toch wel een minderwaardige hondensoort  zijn als je je door god gegeven neus voor dergelijke activeiten leent en dan als beloning slechts een "Good Boy" of "Good Girl" ontvangt. Bahf!

Etymologie

Het Engelse woord quack komt van ons woord kwakzalver, ons woord potsenmaker komt echter niet van het jiddische woord potz.

Cab

Waanzinnig filmpje met Cab Calloway, deels opgenomen in een trein.

Ulbe

Rendabel 2

Met de kleine, uit een wagon verbouwde, "automotrice" (gister op dit blog) begon de opmars van treinstellen met verbrandingsmotoren en een aantal Franse automobielfabrieken stortte zich op de nieuwe markt. Renault begon vroeg in de jaren twintig met het type KA voor een een paar secondaire lijnen. Bovenstaande ABJ3 van kort voor de oorlog heeft de radiateurs aan de motorzijde op het dak, het prototype ontstond uit de verbouwing van een eerdere automotrice van de PLM.  De ABJ3's hadden een twaalfcylindermotor, aan de bufferbalk met gewoon trek- en stootwerk en de uitgebouwde koplampen valt te zien dat het om een na de oorlog aangepaste automotrice gaat.

Grunneger Toal

Op zotterdag 17 meert wordt veur d’daarde moal de Dag van de Grunneger toal holden. D’organizoatsie is in handen van t Huis van de Groninger Cultuur, Stichting Grunneger Toal, Biblionet Groningen, Stichting t Grunneger Bouk en t Regionaal Historisch Centrum Groninger Archieven. De Dag vindt ploats in Meertmoand Dialectmoand. Tieden: van 11.00 tot 17.00 uur. Ploats: in t gebaauw van de Groninger Archieven aan Cascadeplein 4 in Stad!

Nij in t pergram is d’aandacht veur de jeugd. Olaf Vos geft mit de Bond tegen Harries en kinder d’òftrap in de Meziekkroug mit nije Grunneger kinderlaidjes.

Ook is der n optreden van de formoatsie Wat Aans! mit Grunneger rap.

Veur kinder is der n spultje in t kinderhörntje mit veurlezen, n spannende digitoale klunderloa en hier kinnen der gehaaimschriften van Fré Schreiber ontsieverd worden. Bie t inleveren van d’oplossen kriegen d’kinder n verrazzen.
Haile dag is der n keur aan aktiviteiten woarbie t Grunnegs in aal zien geuren en kleuren centroal staait. Ie kinnen Grunneger meziek heuren, flitslezens volgen, documentaires zain, Grunneger broeskurzuzzen volgen, luustern noar schrievers en dichters, mitdoun aan n quiz, veul Grunnegs proaten en ook veul nijs opdoun op de toalmaarkt. Kiek ook hier.

Ulbe

Rendabel

Een stoomlocomotief met een enkele wagon op een onrendabel lijntje was kostbaar dus begon de Etat (de Franse staatspoorwegen) met een proef door Schneider & Compagnie een kleine reizigerswagon om te laten bouwen en een Somuatankmotor uit de Eerste Wereldoorlog te installeren. De exploitatiekosten bleken beduidend lager dan die van een stoomlocomotief: vier francs in plaats van tien francs per kilometer. Omdat er van het met een benzinemotor uitgeruste railvoertuig geen model te krijgen was, heb ik een wagon omgebouwd tot de ZZ B2 eF 23901, net zoals het bij het grote voorbeeld in 1922 gebeurd was. 

Abt Hamon

Het scheelt maar een letter met Haman, maar ook dit heerschap is een duistere, zij het veel recenter figuur. Abt Hamons puur plantenextract geneest diabetes, asthma, maagklachten, constipatie (dus ook Annechien kan bij de rooms-kaholieke geestelijke terecht), leverproblemen en nog heel wat andere serieuze kwalen, lees ik in een advertentie "L'Illustration" van 27 januari 1923. Toch, kreeg kwakzalver Hamon veel gunstige beoordelingen, waaronder een van Monseigneur Kneip, die de schepper zelfs ten tonele voert.

Ulbe

Sjabbes 2

Gister op zoek gegaan naar meer informatie over en commentaren op de identificatieplicht op sjabbes. De man in kwestie werd aangehouden op vrijdagavond, vertelde wie hij was, waarom hij geen papieren  bij zich had en bood de agenten aan thuis zijn rijbewijs te tonen. Toch kreeg hij een boete. De scherpslijperige commentaren op internetfora vinden het belachelijk dat de man door een kantonrechter is vrijgesproken, want waarom zouden voor Joden andere wetten gelden? Wie maar een heel klein beetje van de jongste vaderlandse geschiedenis op de hoogte is, weet dat toen er voor Joden andere wetten golden dit land 110.000 landgenoten heeft laten vermoorden. Klaarblijkelijk golden andere wetten tussen 1940 en 1945 wel. De rest van de commentaren is van hetzelfde kaliber: om in huis te komen moest hij immers toch sleutels bij zich dragen, want aanbellen kon niet, zo weet een kenner van de Joodse riten en symbolen: vuur maken mag op sjabbes immers ook niet.  Alsof of een ouderwetse trekbel of een klop op de deur tot de onmogelijkheden behoort om binnengelaten te worden.

Vleugellopen

Merkwaardig soort tijdverdrijf dat begon in de jaren twintig van de vorige eeuw tijdens het zogenaamde "barnstormen", lokale vliegfeestjes in de Verenigde Staten met oorlogsurplus. Wie de film "The Great Waldo Pepper" (1975) heeft gezien, weet precies wat ik bedoel. Alsof de stunts met vliegtuigen nog niet sensationeel genoeg waren ging men "wingwalken": onderaan een vliegtuig hangen, op een vleugel staan, van het ene naar het andere vliegtuig overstappen. Het gebeurt nog steeds, de horlogefirma Breitling heeft een team wingwalkers in dienst en zoekt aanvulling, meer inlichtingen bij sarah@aerosuperbatics.com.

Jones

Net als gister, nog een keer m.i.  's werelds meest muzikale drummer Jo Jones (1911 - 1985), maar nu met uitgebreide soli in "Philadelphia Bound", "Laura" en letterlijk verpletterend in "Caravan".

Ulbe

Sjabbes

Nee, ik ga de naam van het Tweede-Kamer-ijdeltuitje dat zich in het nieuws wrikt met zijn mening over de identificatieplicht op sjabbes niet noemen. Te veel  eer, en zolang de zaak op welke manier dan ook onder de rechter is moet hij zijn praatgrage mond houden. Ik citeer alleen zijn mening: "Elke religie is begrensd door de wet. De wet wordt niet begrensd door de religieuze overtuiging." De identificatieplicht in Nederland geldt sinds 1 januari 2005, de wet om op sjabbes geen zaken te dragen is vele eeuwen ouder (voor de goede orde: ik houd me er niet aan, ik ben niet orthodox).

Maar wat ik me afvraag is: waarom werd die Joodse man aangehouden? Gedroeg hij zich verdacht? Of is het een bewuste uitlokking van de kant van het O.M.?

Ulbe

1957

In de studio in New York in 1957 een uitgebreid gezelschap: Ben Webster, Benny Morton, Joe Wilder, Gerry Mulligan, Vic Dickenson, Roy Eldridge, Emmett Berry, Coleman Hawkins, Dickie Wells, Joe Newman, Count Basie, Eddie Jones, Jo Jones (foto) en Billie Hollyday en Jimmy Rushing (de laatste twee als luisteraars).

Identificatieplicht

Hier is in ons land het wachten op

Uit des leiders hoofdkwartier

Ierland

Ik had het zo geregeld, dat ik het eerste stuk van Dublin naar Westport nog bij daglicht kon afleggen. Het leek mij veiliger. Maar de huurauto gaf even buiten Dublin de geest, de motor draaide wel, maar viel met geen mogelijkheid meer in een versnelling te zetten. Na vijf minuten stopte een behulpzame Ier met de vraag of hij iets kon betekenen. Hij belde het verhuurbedrijf en dat vertelde hem dat ze mij, mijn vrouw en de auto binnen een half uur kwamen ophalen. Dat werd meer dan  een uur in een langzaam schemerig wordend  Ierland. De Toyota werd op de autoambulance gehesen, wij namen naast de chauffeur plaats en aanvaarden de terugreis. Ik kreeg een andere auto en we begonnen, nu in volslagen duisternis, over onbekende wegen onze tocht naar Westport om mijn vrouws broer en familie, op vacantie uit de Verenigde Staten, op te zoeken. Tegen een uur of een 's nachts reden we een uitgestorven Westport binnen. Maar waar was het hotel, dat we hadden opgekregen? Ik stopte en begon naar straatnamen te kijken. Achter me stopte opnieuw een auto en de bestuurder kwam met de vraag: "Can I help you?" Natuurlijk kon dat en de man reed vervolgens voor mij uit naar een buiten de plaats gelegen hotel. Twee keer gered door een Ierse engel. 

Westport is de plaats van Matt Molloy's fameuze pub, waar je Ierse muziek op zijn best kunt horen, maar ik werd ziek en van een bezoek kwam niets. Hier is Matt Molloy samen met Joe Burke en diens vrouw Ann Conroy in de weer met twee reels, juist, twee reels, want dat is een van de merkwaardigheden van Ierse muziek, men rijgt altijd meer melodietjes aan elkaar. Van accordeonist Joe Burke is gelukkig veel te vinden op het internet, dit is een opname van hem uit 1977, alweer met een paar reels, gevolgd door een stel hornpipes samen met zijn gitaarspelende echtgenote en tenslotte voegt Frankie Gavin zich bij het duo.

Wobbe

"Soa siene je maar dat dur foor fatsoenlukke minsen as Cohen gin plak meer is inne Nederlaanse polletiek."

Car Na Val

Bogalusa

Bogalusa, anders gespeld Bogalousa, is een stadje met zo'n 13.000 inwonrers in Louisiana. Het is in elk geval op een manier opgestoten in de vaart der volkeren  omdat in 1927 door Sam Morgan de "Bogalousa Strut" op de grammofoonplaat werd gezet. Sam Morgan (1895 - 1936) leidde een orkest in New Orleans en vertrok niet zoals andere musici naar het noorden, naar Chicago, zijn naam heeft daarom nooit de bekendheid gekregen van die anderen.

Ulbe

Wobbe

"Bij de Partij fanne Arbeid hewwe se noch altiten nyt inne gaten dat dur un heel andere krisus anne han is."

Automaton 2

Gelukkig zijn er nog altijd mensen die zich bezig houden met automata zoals het "Cabaret Mechanical Theatre" dat een tentoonstelling organiseerde in het "Scotland Street Museum" in Glasgow, met modern werk van Paul Spooner, Keith Newstead, Ron Fuller, Peter Markey and Matt Smith.

Ulbe

MPV

Lang voordat Renaults "Espace" verscheen, overigens ontworpen door Matra en eerst aangeboden aan Peugeot, waren er MPV's. Eigenlijk al vanaf het begin, want bovenstaande Benz dateert van 1899 en bood zeker plaats aan vijf personen buiten de bestuurder. Onderstaande Stout "Scarab" is van 1936 en is een verdere ontwikkeling van een door John Tjaarda getekende auto, de wagen heeft een Ford V8-motor achterin. Er zijn maar heel weinig gebouwd, maar gelukkig is in ieder geval een exemplaar bewaard gebleven.

Cultuur

Zet de vaderlandse televisie aan en je vindt een aantal mensen rond een tafel die zinnige dan wel onzinnige dingen beweren. Het is goedkope tv, waar ik op  uitgekeken ben. Het kan heel anders. Kijk naar bijvoorbeeld de Britse "The Culture Show". Gisteravond o.a. met een reportage over Roland Penrose, de man die Picasso faam gaf in Engeland, door middel van een interview met Penrose's zoon in diens vaders huis, met voortreffelijke illustraties. Aan het slot van "The Culture Show" deelde filmrecensent  Mark Kermode (foto) zijn "privé-Oscars" uit, de Kermodes. Hij vroeg zich terecht af waarom er voor muziekfilms geen Oscar bestaat en deelde een Kermode uit aan de makers van "Benda Bilili" Renaud Barret en Florent de La Tullaye.

Packard 3

Langzamerhand verloren modelautootjes de robuustheid om er mee te spelen: deurtjes konden open, maar braken af, hetzelfde gold voor motorkapjes en kofferdekseltjes. Van modelauto's werden het autominiaturen. mooi voor de verzamelaar, maar minder geschikt als speelgoed. Opnieuw twee Packards, beide uit 1930. Links een Matchbox "Models of Yesteryear", rechts een DGM-model in de stijl van een vooroorlogse Dinky Toys, aan het laatste autootje kan weinig kapot worden gemaakt.

Ulbe

voor B. te H.

Automaton

Goed, het was lang geleden een speeltje van de zeer rijken, maar ik sla een museum waar ik automatons kan zien niet over. In het oudestadsgedeelte van Lyon bevindt zich een prachtig automatonmuseum, sommige stukken zijn vanwege de hoge kitscherigheid fascinerend: de hierboven afgebeelde "Korenraapsters" van Millet, compleet in een echte schilderijlijst maar dan bewegend. Ai! Natuurlijk kent iedereen automatons, want de poppen op een draaiorgel horen ook tot de soort. De combinatie muziek en automaton is trouwens oud, want hier is een voor Marie-Antoinette in 1772 gemaakte cymbaalspeelster. Zij bevindt zich nu in het Parijse "Conservatoire National des Arts et Métiers". Wie  in dezelfde stad aan de linker straatkant van de Boulevard Beaumarchais gaat lopen vanaf de Place de la Bastille in de richting van de Place de la République komt voorbij een winkel waar speeldozen met automatons verkocht worden. Loop er even binnen!